Taqlid

Codzienna praktyka w Islamie szyickim opiera się na systemie zwanym Taqlid – naśladownictwo. Szyici w kontekście prawodawstwa dzielą się na dwie grupy: Mudżtahidów oraz Muqallidów.

(Ważna uwaga: system Taqlid odnosi się tylko do prawodawstwa, w tych aspektach religii, które dotyczą wiary, teologii, dogmatów, itd. nasladownictwo nie jest praktykowane.)

Mudżtahid to osoba, która odbyła odpowiednio długie studia w Hawzah al-Ilmiyyah (szyickie seminarium duchowne) i jest upoważniona do uprawiania Idżtihadu – samodzielnego dedukowania praw w oparciu o źródła.

Muqallid to laik, który nie ma powyższego przygotowania a więc powinien w kwestii praw Islamu radzić się Mudżtahida.

Najwyżsi rangą Mudżtahidowie nazywani są Mardża at-Taqlid (w wolnym tłumaczeniu wzór do naśladowania) i zazwyczaj noszą honorowy tytuł Ajatollah al-Udhma („Wielki Ajatollah”).

Tradycyjnie szyici nie będący mudżtahidami praktykują więc Taqlid – naśladownictwo – polegający na tym, iż dany szyita wybiera sobie uczonego spośród żyjących Maradża at-Taqlid, którego uważa za posiadającego największą wiedzę we wszystkich aspektach prawodawstwa (uczonego takiego nazywa się 'Alam – „najbardziej uczony”) i w codziennych kwestiach prawnych – co można robić a czego nie – zagląda do księgi tegoż prawnika zwanej zazwyczaj Risala i stosuje się do jego fatwy w danym temacie (jeśli takowej fatwy nie ma lub sprawa jest bardziej skomplikowana lub jej charakter wymaga przyjrzenia sie indywidualnej sytuacji Muqallida, należy zwrócić się z bezpośrednim pytaniem do Mudżtahida). Inna opcją jest tzw. Tab’idh – jeśli dany szyita uważa, że nie ma pojedynczego Mudżtahida, który byłby najbardziej uczony, może konsultować się z różnymi Maradża (liczba mnoga od Mardża) nie wybierając jednego konkretnego uczonego w celu jego naśladownictwa.

Fatwa jest to oficjalne orzeczenie wydane przez uprawnionego do tego uczonego – Mudżtahida, klasyfikujące dany czyn do jednej z poniższych kategorii:

  • Halaal (dozwolone)
  • Haraam (zabronione)
  • Czyny i praktyki nie będące Haraam dzielimy na cztery typy:
  • Łaadżib (obowiązkowe) – unikanie tych czynów uważane jest za grzech (do czynów tych zalicza się np. modlitwa, post w miesiącu Ramadan);
  • Mustahaab (dozwolone i zalecane) – czyny te nie są obowiązkowe, ale są bardzo silnie zalecane. Za ich unikanie nie ma kary, lecz za ich wypełnianie będzie nagroda;
  • Mubah (neutralne) – nie istnieją żadne prawne wskazania ani przeciwwskazania co do tych czynów. Można je wypełniać albo nie;
  • Makruh (dozwolone, lecz nie zalecane) – Tych czynów lepiej jest unikać, choć nie ma takiego obowiązku.

W tym dziale prezentujemy wybór fatw, który mamy zamiar regularnie poszerzać.

Leave a Reply