Sayyed Saeed Akhtar Rizvi
بسم الله الرحمن الرحيم
WYŻSZOŚĆ
Szyici wierzą, iż tak samo jak Prorok (saws), Imam powinien przewyższać Ummę we wszystkich cnotach, takich jak mądrość, odwaga, bogobojność i dobroczynność i powinien posiadać kompletną wiedzę na temat Boskiego Prawa. Nikt nie może zostać Imamem jeżeli istnieje w tym samym czasie osoba bardziej do tego predysponowana. Byłoby to sprzeczne zarówno z rozumem jak i Boską Sprawiedliwością.
BEZGRZESZNOŚĆ (’ISMA)
Drugą cechą jest ‘Isma (bezgrzeszność/nieomylność). Jeśli Imam nie byłby bezgrzeszny (Ma’sum), skłonny byłby do błędu, a tym samym mógłby zwodzić ku błędowi inne osoby.
Po pierwsze, w tym co nam przekazuje i nakazuje nie może być nic przypadkowego. Po drugie, Imam jest zarządcą i głową Ummy, która powinna niekwestionowanie podążać za nim we wszystkich aspektach. Jeżeli więc popełniłby on grzech, ludzie podążyliby za jego grzechem. Niemożliwość wystąpienia takiej sytuacji jest więc oczywista; posłuszeństwo grzechowi jest bowiem niedozwolone. Byłaby to więc absurdalna sytuacja, bowiem jednocześnie powinno się podążać za Imamem jak też i w takim przypadku nie powinno. Po trzecie, jeżeli popełnienie grzechu przez Imama byłoby możliwe, ludzie mieliby obowiązek powstrzymania go od tego (ponieważ obowiązkiem każdego muzułmanina jest powstrzymywanie innych od złych czynów). Imam byłby w takim wypadku obiektem pogardy, z przywódcy Ummy stałby się posłusznym woli Ummy a więc jego Imamat traciłby swe znaczenie. Po czwarte, Imam jest obrońcą Boskiego Prawa, a jest to misja, której nie można pokładać w ręce osoby skłonnej do błędu; ani też taka osoba nie byłaby w stanie prawidłowo wykonywać tego zadania. Dlatego też bezgrzeszność jest nieodłącznym warunkiem Proroctwa, a powody czyniące ją konieczną w przypadku proroka, czynią ją także konieczną w przypadku Imama czy kalifa.
WYZNACZENIE PRZEZ ALLAHA
Tak jak w przypadku proroków, powyższe warunki nie są wystarczające aby automatycznie czyniły z kogoś Imama. Imamat nie jest zdobywanym zajęciem; jest desygnacją otrzymywaną z rąk Allaha.
Szi’a Ithna Aszarijja (szyici „dwunastowcy”) wierzą, że jedynie Allah może wyznaczyć następcę Proroka, Umma nie ma tej kwestii żadnego wyboru – jej obowiązkiem jest jedynie podążanie za wybranym przez Boga Imamem czy Kalifem. Stoi to w opozycji do stanowiska sunnitów, według których obowiązkiem wspólnoty jest wybór kalifa.
WERSETY ŚWIĘTEGO QUR’ANU
Poniższe wersy Świętego Qur’anu potwierdzają pogląd szyitów:
„Twój Pan stwarza co chce i wybiera; oni nie mają wyboru. Chwała niech będzie Allahowi! On jest wyniosły ponad to co Jemu przypisują jako współtowarzyszy.” (28:68)
Pokazuje to jasno, iż wybór nie leży w gestii człowieka lecz całkowicie w rękach Allaha.
Przed stworzeniem Adama (as), Allah obwieścił aniołom:
„Ja umieszczę na ziemi namiestnika…” (2:30)
Kiedy anioły wyraziły swój protest, został on podważony słowami:
„Zaprawdę, Ja wiem to czego wy nie wiecie” (2:30)
Jeżeli bezgrzeszne anioły nie miały nic do powiedzenia przy wyznaczeniu kalifa na ziemi, jak można oczekiwać że taka odpowiedzialność zostanie złożona w ręce grzesznych ludzi?
Allah sam wyznaczył Proroka Dawuda (as) jako kalifa:
„O Dawudzie! Uczyniliśmy Ciebie namiestnikiem na ziemi…” (38:26)
Podobnie w przypadku Proroka Ibrahima (as):
„Powiedział On: ‘Ja uczynię ciebie Imamem dla ludzi.’ Powiedział: ‘I z mojego potomstwa?’ Powiedział On: ‘Moje przymierze nie obejmuje niesprawiedliwych.” (2:124)
Powyższy wers prowadzi nas do odpowiedzi na wiele istotnych kwestii dotyczących Imamatu.
1. Allah rzekł: „Ja uczynię ciebie Imamem dla ludzi” co pokazuje, że Imamat to status nadany przez Allaha i pozostaje poza jurysdykcją wspólnoty.
2. „Moje przymierze nie obejmuje niesprawiedliwych” – to pokazuje jasno, że ktoś kto nie jest Ma’sum nie może być Imamem.
3. Bardziej dosłowne tłumaczenie tego wersetu brzmi „moje przymierze nie dosięga niesprawiedliwych”. Nie brzmi ono „niesprawiedliwi nie dosięgną mojego przymierza”, co mogłoby sugerować, że człowiek może sam osiągnąć status Imamatu. Nie pozostawia to więc miejsca na żadne niedomówienia: Nadanie Imamatu leży w rękach Allaha i nadaje go On komu chce.
Następnie mamy do czynienia z ogólną zasadą:
„Ustanowiliśmy ich Imamami prowadzącymi drogą prostą według Naszego rozkazu.” (21:73)
Kiedy Prorok Musa (as) chciał wazira (pomocnika), aby pomagał mu w jego obowiązkach, nie wyznaczył nikogo sam do tej roli. Modlił się do Allaha: „Daj mi pomocnika z mojej rodziny – Haruna, mojego brata” (20:29-30), a Allah rzekł: „Zostało ci dane, o Muso, to o co prosiłeś.” (20:36).
Ów Boski wybór jest oznajmiany Ummie przez proroka lub poprzedniego imama. Oznajmienie to nazywa się Nass – określenie, wyznaczenie imama przez proroka bądź poprzedniego imama. Imam musi jednak być, wedle wierzeń szyickich, Mansus min Allah, czyli wybrany do tej roli przez Allaha.
Historia proroków nie daje nam ani jednego przypadku, w którym następcę proroka wybrano by poprzez głosowanie zarządzone wśród jego zwolenników. Nie ma więc powodu aby ów ustanowiony Boski zwyczaj uległ zmianie w przypadku ostatniego Proroka (saws).
„Nie znajdziesz zmiany w zwyczaju Allaha.” (33:62)